Σε ένα κόσμο που αρνείται την παραδοχή του πολέμου κάθε φορά που αυτός εξαφανίζεται από την τηλεόραση, τα θύματα μένουν αριθμοί σε άρθρα που γρήγορα λησμονούνται, και οι θύτες είναι τα απρόσωπα συμφέροντα που στέκουν πολύ βολικά κι ως δικαιολογία της παρεμβατικής βοήθειας των στρατευμάτων, είναι εξαιρετικά δύσκολο, να γυρίσεις ένα ντοκιμαντέρ που θα ξεσκεπάζει την αλήθεια με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη χαθεί και το ίδιο στη λήθη του χρόνου.
Βασισμένος στην ανάγκη του ανθρώπου να διώχνει από τη μνήμη του καθετί τραυματικό, και συνεχίζοντας με την αδυναμία εξάλειψης ενός φρικιαστικού παρελθόντος που βρίσκει χώρο στο υποσυνείδητο και επανέρχεται συνεχώς, ο Ari Folman ξεκινά ένα ταξίδι στην ιστορία που δεν γράφεται στα βιβλία, αλλά μένει αναλλοίωτη σε στοιχειωμένες αναμνήσεις. Με όχημα τις αναβαθμισμένες τεχνικές rotoscoping, την αισθητική ενός πρωτοποριακού νεο-νουάρ animation, και με το βάρος της Ισραηλινής καταγωγής του και της φυσικής ενασχόλησής του με τον Πρώτο Πόλεμο του Λίβανου, ο Folman εκμεταλλεύεται τη συναισθηματική βαρύτητα των εικόνων, την ανθρωποκεντρική γενικότητα των περιστατικών και τις αφηρημένες εμβόλιμες συνεντεύξεις, ώστε να παρασύρει το κοινό σε μια αναζήτηση της αλήθειας που είναι τόσο καθαρή ώστε να αποτελεί κομμάτι πανανθρώπινο, πέρα από κάθε εθνική ταυτότητα.
Μέχρι το τέλος της ταινίας, καταφέρνει να δημιουργήσει κάτι τόσο αντιφατικά αληθινό, που η προβολή της ανάγεται αυτόματα σε άριστη μορφή ψυχανάλυσης η οποία σου αποκαλύπτει μνήμες που μόλις απέκτησες αλλά κατά κάποιο τρόπο έκλεινες συναισθηματικά μέσα σου από τότε που πρωτοαντίκρισες τον πόλεμο σε οποιαδήποτε μορφή του. Το Waltz with Bashir, ξεκινά δυναμικά και γίνεται μια εμπειρία που ασχέτως από το πόσο οικεία σου είναι, θα σε σημαδεύσει για την υπόλοιπη ζωή σου. Είτε το δεις σαν ντοκιμαντέρ, είτε σαν μια γραφική απεικόνιση θλιβερών αναμνήσεων, η τελική ταύτισή του με την πραγματικότητα όταν όλα τα φανταχτερά χρώματα ξεθωριάζουν, κι όταν η δραματική μουσική δώσει τη θέση της στις ανθρώπινες κραυγές, είναι σπαρακτική.
ΥΓ 1. Το Waltz with Bashir αποτελεί σταθμό στην κινηματογραφική ιστορία. Πολύ δύσκολα θα συναντήσουμε κάτι τόσο διαχρονικό κι εύστοχο στο είδος (με τόσο πρωτοποριακό περιτύλιγμα μάλιστα), και για αρκετό καιρό θα στέκεται ως πηγή έμπνευσης για τις αντίστοιχες ταινίες που θα ακολουθήσουν.
ΥΓ 2. Λατρεύω τις ταινίες που ακούγονται σε γλώσσες ακαταλαβίστικες αλλά με τις εικόνες τους μιλούν κατ' ευθείαν στην καρδιά σου και καταρρίπτουν κάθε αδυναμία κατανόησης. Αισθάνθηκα ότι αδικούσα τόσο πολύ το οπτικό αριστούργημα όμως, που με το τέλος της ταινίας είχα την ανάγκη να την ξαναδώ, αγνοώντας τους υπότιτλους, με όλη μου την προσοχή στραμμένη στην εικονογράφηση. Το ταξίδι έγινε ακόμα πιο συγκλονιστικό.
------------------------------
Σε ένα διαφορετικά συγγενές πολεμικό κλίμα είδα και το animation μικρού μήκους της Disney, Stop That Tank!, που δεν είναι τίποτα άλλο από ένα γραφικό εγχειρίδιο χρήσης του θαυματουργού όπλου Boys MK.1 Anti Tank Rifle, που όπως φανερώνει το όνομά του σχεδιάστηκε για να ακινητοποιεί και να καταστρέφει τανκ. Η ταινία λειτούργησε σαν τονωτική ένεση υπερηφάνειας των αμερικανικών στρατευμάτων συνοδευόμενη με γερή δόση προπαγάνδας (αναλογίσου και το έτος κυκλοφορίας της), αλλά διατηρεί το ενδιαφέρον μέχρι και σήμερα για τον διασυρμό του Hitler μέσω της υπερβολικής κωμικής του φιγούρας, που σαν κακομαθημένο παιδί χτυπιέται ακόμα και στην κόλαση για την άδικη ήττα του.
Βασισμένος στην ανάγκη του ανθρώπου να διώχνει από τη μνήμη του καθετί τραυματικό, και συνεχίζοντας με την αδυναμία εξάλειψης ενός φρικιαστικού παρελθόντος που βρίσκει χώρο στο υποσυνείδητο και επανέρχεται συνεχώς, ο Ari Folman ξεκινά ένα ταξίδι στην ιστορία που δεν γράφεται στα βιβλία, αλλά μένει αναλλοίωτη σε στοιχειωμένες αναμνήσεις. Με όχημα τις αναβαθμισμένες τεχνικές rotoscoping, την αισθητική ενός πρωτοποριακού νεο-νουάρ animation, και με το βάρος της Ισραηλινής καταγωγής του και της φυσικής ενασχόλησής του με τον Πρώτο Πόλεμο του Λίβανου, ο Folman εκμεταλλεύεται τη συναισθηματική βαρύτητα των εικόνων, την ανθρωποκεντρική γενικότητα των περιστατικών και τις αφηρημένες εμβόλιμες συνεντεύξεις, ώστε να παρασύρει το κοινό σε μια αναζήτηση της αλήθειας που είναι τόσο καθαρή ώστε να αποτελεί κομμάτι πανανθρώπινο, πέρα από κάθε εθνική ταυτότητα.
Μέχρι το τέλος της ταινίας, καταφέρνει να δημιουργήσει κάτι τόσο αντιφατικά αληθινό, που η προβολή της ανάγεται αυτόματα σε άριστη μορφή ψυχανάλυσης η οποία σου αποκαλύπτει μνήμες που μόλις απέκτησες αλλά κατά κάποιο τρόπο έκλεινες συναισθηματικά μέσα σου από τότε που πρωτοαντίκρισες τον πόλεμο σε οποιαδήποτε μορφή του. Το Waltz with Bashir, ξεκινά δυναμικά και γίνεται μια εμπειρία που ασχέτως από το πόσο οικεία σου είναι, θα σε σημαδεύσει για την υπόλοιπη ζωή σου. Είτε το δεις σαν ντοκιμαντέρ, είτε σαν μια γραφική απεικόνιση θλιβερών αναμνήσεων, η τελική ταύτισή του με την πραγματικότητα όταν όλα τα φανταχτερά χρώματα ξεθωριάζουν, κι όταν η δραματική μουσική δώσει τη θέση της στις ανθρώπινες κραυγές, είναι σπαρακτική.
ΥΓ 1. Το Waltz with Bashir αποτελεί σταθμό στην κινηματογραφική ιστορία. Πολύ δύσκολα θα συναντήσουμε κάτι τόσο διαχρονικό κι εύστοχο στο είδος (με τόσο πρωτοποριακό περιτύλιγμα μάλιστα), και για αρκετό καιρό θα στέκεται ως πηγή έμπνευσης για τις αντίστοιχες ταινίες που θα ακολουθήσουν.
ΥΓ 2. Λατρεύω τις ταινίες που ακούγονται σε γλώσσες ακαταλαβίστικες αλλά με τις εικόνες τους μιλούν κατ' ευθείαν στην καρδιά σου και καταρρίπτουν κάθε αδυναμία κατανόησης. Αισθάνθηκα ότι αδικούσα τόσο πολύ το οπτικό αριστούργημα όμως, που με το τέλος της ταινίας είχα την ανάγκη να την ξαναδώ, αγνοώντας τους υπότιτλους, με όλη μου την προσοχή στραμμένη στην εικονογράφηση. Το ταξίδι έγινε ακόμα πιο συγκλονιστικό.
------------------------------
Σε ένα διαφορετικά συγγενές πολεμικό κλίμα είδα και το animation μικρού μήκους της Disney, Stop That Tank!, που δεν είναι τίποτα άλλο από ένα γραφικό εγχειρίδιο χρήσης του θαυματουργού όπλου Boys MK.1 Anti Tank Rifle, που όπως φανερώνει το όνομά του σχεδιάστηκε για να ακινητοποιεί και να καταστρέφει τανκ. Η ταινία λειτούργησε σαν τονωτική ένεση υπερηφάνειας των αμερικανικών στρατευμάτων συνοδευόμενη με γερή δόση προπαγάνδας (αναλογίσου και το έτος κυκλοφορίας της), αλλά διατηρεί το ενδιαφέρον μέχρι και σήμερα για τον διασυρμό του Hitler μέσω της υπερβολικής κωμικής του φιγούρας, που σαν κακομαθημένο παιδί χτυπιέται ακόμα και στην κόλαση για την άδικη ήττα του.
4 comments:
Είναι κάτι σαν το γαλλικό persepolis?
Έχει κοινό στο ότι καταπιάνεται με το θέμα του πολέμου και σου περνάει ένα βαθύ αντι-πολεμικό μήνυμα.Κατά τα άλλα όμως έχουμε να κάνουμε με τελείως διαφορετικές ταινίες. Εκτός αυτού το persepolis είναι ένα κόμικ animation βασισμένο σε αυθεντική σειρά κόμικ, ενώ το Waltz with Bashir, είναι ένα animation documentary, που βασίστηκε σε αληθινές ερμηνείες ανθρώπων, φιλτραρίστηκε με rotoscoping (έχω σχετικό λινκ και στο κείμενο) και εμπλουτίστηκε με αληθινές μαρτυρίες από υπάρχουσες συνεντεύξεις ανθρώπων που σχετίζονται με τα γεγονότα.
Δηλαδή, κάτι ανάμεσα σε Scanner Darkly, persepolis και Fahrenheit 9/11? :-)
(Ο "Θέλω οπωσδήποτε να το ταυτίσω με κάτι που έχω δει")
Για να μη σου τη χαλάσω θα σου πω "ναι". Πάντως κατά τη γνώμη μου, μπορεί να έχει παρόμοια τεχνικά ή θεματικά στοιχεία με τις παραπάνω, αλλά όταν την είδα έλεγα ότι δεν μου θυμίζει τίποτα απ' όσα έχω δει. Ίσως επειδή η μουσική του ντύνει τις εικόνες με τρομακτικά συναισθήματα, την ίδια στιγμή που οι δόσεις καυστικής σάτιρας και απλού ξεσκεπάσματος μιας πανανθρώπινης αλήθειας εναλλάσσονται πανέξυπνα, και η αίσθηση που σου αφήνει στο τέλος είναι ισοπεδωτική. Ίσως είναι και το στοιχείο του ντοκυμαντέρ στο παρασκήνιο, που την κάνει αυτομάτως πρώτη στο είδος. Πάντως μετά απ' όλα αυτά νομίζω ότι ήρθε η ώρα να τη δεις και να μου πεις κι εσύ :)
Post a Comment