Thursday, December 04, 2008

The Great Gatsby (1949)

Από τις 4 συνολικά μεταφορές στην οθόνη του ηθογραφικού αριστουργήματος του F. Scott Fitzgerald, η πρώτη (1926) παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα πολλά χαμένα διαμάντια του κλασσικού κινηματογράφου (η φημολογούμενη μοναδική κόπια της βρίσκεται κάπου καλά κρυμμένη στη Ρωσσία), η τέταρτη (2000) "μίκρυνε" για χάρη της τηλεόρασης (δεν νομίζω να ασχοληθώ μαζί της στο blog), η τρίτη (1974) συνοδεύτηκε από φανταχτερά ονόματα πίσω από τις δημιουργικές θέσεις (μάλλον θα αναφερθώ εκτενέστερα σε επόμενη κριτική), και η δεύτερη -περί της οποίας ο λόγος- παραμένει μέχρι σήμερα, η πιο πιστή στο βιβλίο του Fitzgerald, και κατά τη γνώμη μου η πιο ελκυστική από τις 4 (ή καλύτερα 3).

Αν και ξεκινά εμφανώς φοβισμένα, με διαθέσεις που παραμένουν βιαστικά περιγραφικές του κλίματος που επικρατούσε στην Αμερική πριν και καθ' όλη τη διάρκεια της ποτοαπαγόρευσης, καταφέρνει να γίνει αντιδραστική, δίνοντας μια γεύση του τέλους πριν την απαρχή της διήγησης της αναδιοργανωμένης πλέον βασικής ιστορίας. Με διαδοχικές αναδρομές ξεδιπλώνει σταδιακά την πλοκή με ασήμαντες παρεκκλίσεις από το αυθεντικό κείμενο, και η σεναριακή υποστήριξη παρέχει το κατάλληλο δραματουργικό πλαίσιο, για την κινηματογραφική οπτικοποίηση.

Σε αντίστοιχο πλαίσιο, η δύναμη του βιβλίου στο ξαφνικό ξεσκέπασμα των πραγματικών σχέσεων των ηρώων λίγο πριν το τέλος, δίνει τη θέση της σε ένα άκρως ενδιαφέρον παιχνίδι από υπαινιγμούς και μισόλογα, που αφήνει το θεατή να σκέφτεται παράλληλα τα βαθύτερα (και σκοτεινότερα) σχέδια των πρωταγωνιστών. Βέβαια όταν λίγο μετά τα μισά της ταινίας το ενδιαφέρον αυτό εκλείψει, με την υποχρεωτική αποκάλυψη της αλήθειας, είναι πολύ εύκολο να οδηγηθεί κανείς με ασφάλεια στην τελική τροπή των πραγμάτων. Ίσως όμως επίτηδες, διευκολύνεται έτσι και η συναισθηματική κορύφωση της ταινίας.



Κρίμα που παραλήφθηκε ένα από τα πιο δυνατά συναισθηματικά κομμάτια του τέλους του βιβλίου, που έκλεινε και συμβολικά την υποβόσκουσα ματαιοδοξία στην ιστορία, αλλά δεδομένης της σύνθεσης και της οργάνωσης της ταινίας, μάλλον ήταν η καλύτερη (και η ασφαλέστερη επιλογή). Τουλάχιστον, αν και πιο ανάλαφρη, κατάφερε να είναι μια πολύ όμορφη απόδοση του βιβλίου, που δεν απογοητεύει στα κυριότερα σημεία της.

ΥΓ 1. Εξαιρετικά "βαθιά" και μυστηριώδης ερμηνεία του Alan Ladd στο ρόλο του Gatsby (τέτοιοι χαρακτήρες άλλωστε αποτέλεσαν σήμα κατατεθέν της καριέρας του Ladd), κι ακόμα πιο βαρυσήμαντη συναισθηματικά η προσέγγιση της Shelley Winters στο "δεύτερο ρόλο" της Myrtle Wilson.

ΥΓ 2. Ελπίζω κάποια στιγμή να "βρεθεί" και να κυκλοφορήσει αυτή η κόπια της ταινίας του 1926, μιας και στο καστ της συναντάμε τον πολυαγαπημένο μου William Powell. Προς το παρόν βάζω στη wishlist για τα Χριστούγεννα τη συλλογή με τους χαμένους θησαυρούς του κινηματογράφου, που περιλαμβάνει το διασωθέν τρέιλερ της ταινίας, που σύμφωνα με τις φήμες πρόκειται για σκέτο αριστούργημα.

No comments: