Tuesday, November 06, 2007

Le Procès (aka The trial-1962)

Είναι κρίμα που λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζω με τον υπολογιστή μου και το ίντερνετ τις τελευταίες δυο εβδομάδες, άφησα να περάσει τόσος καιρός από τότε που είδα την ταινία μέχρι να γράψω την κριτική αυτή. Σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να φανώ δίκαιος πλέον απέναντι σ’ αυτό το κινηματογραφικό αριστούργημα, αλλά δεν θα ήθελα να το αφήσω τελείως ασχολίαστο.

Ότι ο welles είναι εμπνευστής ενός ιδανικού κινηματογράφου, που παράγει τέχνη, και κάθε ταινία αποτελεί ένα δημιουργικό ταξίδι προς κάτι καινούργιο, νομίζω είναι αποδεκτό από κάθε κινηματογραφόφιλο. Το καινούργιο στοιχείο προσωπικής επίτευξης του σε αυτήν την ταινία όμως είναι ότι παραδίδει απλόχερα για άλλη μια φορά μαθήματα, για το πώς να γυρίσει κανείς την καλύτερη μεταφορά ενός βιβλίου σε ταινία.

Η ‘Δίκη’ του Κάφκα, περνά μέσα από τον αλάνθαστο φακό του Welles με φίλτρο την φαντασία και τον αστείρευτο οραματισμό του, και το αριστουργηματικό αποτέλεσμα, μπορεί να μην ακολουθείται εύκολα από τον καθένα, αλλά αποτελεί αν μη τι άλλο προϊόν αβίαστης ιδιοφυίας.

Οι παρεμβάσεις του Welles, περιορίζονται στην απλοποίηση κάποιων βαθύτερων νοημάτων που συναντάμε στο βιβλίο, χωρίς όμως αυτά να ξεγυμνώνονται από τα εθιστικά καλλύματά τους, που μας οδηγούν να ψάξουμε βαθύτερα για να ξεσκεπάσουμε την αλήθεια.

Η αγωνία της μόνιμης απορίας, η εσωτερική δύναμη που μας ωθεί προς την καταστροφή, η ελπίδα που σκοτώνεται από την ακλόνητη τάξη πραγμάτων, ο φόβος για την κατάληξη, ο τρόμος στο βήμα πριν την λύτρωση, η απογοήτευση της εξιλέωσης, κι η αναγέννηση ενός κρυστάλλινου φοίνικα μέσα από τις στάχτες που σκόρπισε η ίδια του η ουσία στο χώμα, ως σύμβολο μιας ολόκληρης κοσμοθεωρίας που σπάει σε χίλια κομμάτια σε κάθε της προσπάθεια να συναρμολογηθεί, όλα στοιχεία που ξεπηδούν από τις σελίδες του βιβλίου για να ποτίσουν κάθε ενσταντανέ της ταινίας.

Μια αλχημεία μαγική με το μολύβι του Κάφκα να γράφει στο φιλμ ο Welles, και οι εικόνες από κάρβουνο του Κάφκα να γίνονται στιγμές από όνειρα στην φαντασία του Welles.

Ο πρώτος παρουσιάζει ένα έργο που δεν του λείπει τίποτα, κι ο δεύτερος δεν έρχεται να προσθέσει κάτι καινούργιο, αλλά να εδραιώσει την αλήθεια χωρίς να την επαναλάβει. Κι αν μια μικρή ανατροπή σας ταράξει το τέλος, δεν υπάρχει λόγος σύγχυσης.. μέσα από τους καπνούς η αλήθεια βγαίνει αναλλοίωτη.

ΥΓ 1: εξαιρετική θεωρώ την απόφαση του Welles να δευτεραγωνιστήσει στην ταινία, αφήνοντας την έγνοια του πρωταγωνιστή στον εκπληκτικό για τον ρόλο αυτό Antony Perkins, κάτι που του έδωσε και την ευκαιρία να ρίξει όλη την προσοχή του στην σκηνοθεσία, και να δημιουργήσει την πιο πλήρη και καλά πλαισιωμένη ταινία του, χρόνια μετά τον Πολίτη Κέιν.


ΥΓ 2: την ταινία την παρακολούθησα στα πλαίσια του 20ού Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, και ήταν παρμένη από το Εθνικό Αρχείο Κινηματογράφου. Καθότι η αυθεντική έκδοση της ταινίας από την δεκαετία του 60, οι υπότιτλοι ήταν στην καθαρεύουσα και με την φωνή τους στο βάθος του χρόνου προσέθεσαν ένα ακόμα μαγευτικό στοιχείο στην προβολή αυτή. Αν κάποιος έχει την εξαιρετική τύχη να πετύχει καμιά κόπια της ταινίας σε κάποιο βίντεο κλαμπ, ας ειδοποιήσει με σχόλιο.


No comments: