Wednesday, March 26, 2008

Marx Bros Special - Μέρος 5ο: Το τέλος στην MGM

Go West (1940)
Αυτή η ταινία αποτέλεσε την αρχή του τέλους για την τριάδα Marx. Αν και ποιοτικά συναγωνίζεται τις καλύτερες δουλειές τους, η αλλαγή των ρόλων που επέβαλε η MGM έστρεψε μεγάλη μερίδα του κοινού εναντίον της και μακριά από τα αδέλφια. Η εμφάνιση τους προσαρμόζεται στο «δυτικό» θέμα της ταινίας, και για μεγάλο μέρος της λείπουν τα χαρακτηριστικά εξαρτήματα των Chico και Harpo (πρώτη φορά που αποχωρίζονται τα καπέλα τους), ενώ ο Groucho κρατάει μόνο τις ατάκες από τον ρόλο του. Πλέον έχει μεταμορφωθεί σε έναν ευκολόπιστο δειλό που ακόμα κι οι μικρο-απατεώνες αδελφοί του μπορούν να εκμεταλλευτούν. Συγχρόνως από δίπλα του λείπουν οι γυναίκες με εξαίρεση ελάχιστα μικρο-πειράγματα, ενώ για πρώτη φορά παίζει κιθάρα μιας και τα μουσικά νούμερα των αδελφών του φαίνονταν αρκετά επιτυχημένα. Μάλιστα τα κομμάτια του Chico και Harpo σε αυτήν την ταινία, αποτελούν ίσως την καλύτερη και πιο εντυπωσιακή δουλειά τους, παρουσιασμένα με μια απλότητα που τους κάνει σεμνούς αν και είναι οι καλύτεροι οργανοπαίκτες στον κόσμο του κινηματογράφου κι όχι μόνο.

The Big Store (1941)

Η ταινία που αν και πέρασε στην κατηγορία με τις υπόλοιπες μέτριες των αδελφών, είναι ιδιαιτέρως σημαντική, μιας και αναπτέρωσε τις ελπίδες των εταιριών διανομής καθώς και των ίδιων των Marx, και ενώ αρχικά είχε οριστεί ως η τελευταία τους, τους ώθησε να μείνουν λίγο ακόμα καιρό μαζί και να κυκλοφορήσουν δύο ακόμα ταινίες (ανάμεσα στις οποίες το A night in Casablanca, που συγκαταλέγεται στα κορυφαία δημιουργήματά τους). Ακολουθώντας το στερεότυπο για την εταιρία μοτίβο της πλοκής κατά την οποία οι Marx καλούνται να διαλευκάνουν μια ιστορία διαφθοράς, πάντα με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο, μοιράζουν ευχάριστα τις αστείες σκηνές σε όλη την ταινία, ενώ τα ταλέντα του καθενός εδώ εμπλουτίζονται με πρωτότυπους συνδυασμούς, όταν ο Harpo κάθεται να συνοδεύσει τον Chico στο πιάνο, κι όταν χαμένος στα λυρικά όνειρά του συνοδεύει εις διπλούν τον εαυτό του σε ένα μοναδικό κοντσέρτο, ενώ συγχρόνως δένει για πρώτη φορά μαγευτικά με τον Groucho, ως ο εκκεντρικός βοηθός ενός εκκεντρικά μεγαλοφυούς ντετέκτιβ. Η μόνη αδικία στην φυσική τους κωμωδία έρχεται με την χρήση ειδικών εφέ στην τελευταία σκηνή καταδίωξης, που κατά τα άλλα είναι ιδιαίτερα απολαυστική.

A night in Casablanca (1946)

Μια δεξιοτεχνικά δοσμένη κωμωδία που δεν διστάζει να εκμεταλλευτεί την Casablanca (1942) και μάλιστα να την διακωμωδήσει έμμεσα, χωρίς όμως να εγκλωβίζεται στα πλαίσια μιας παρωδίας. Τα αδέλφια αναπροσδιορίζουν τους ρόλους τους και παίρνουν διάφορες θέσεις που τους καθιστούν αρεστούς, αλλά ανακυκλώνουν κόλπα που αναπτύχθηκαν στα θεατρικά τους χρόνια και αγαπήθηκαν ήδη σε άλλες ταινίες. Η κατάσταση σώζεται βέβαια με τις έξυπνες εξελίξεις και ανανεώσεις του κόλπου με τον Groucho στην ντουλάπα που αυτή τη φορά την μοιράζεται με τα δύο αδέλφια του, την παντομίμα του Harpo με αποδέκτη τον Groucho, το σκετς της υπερφορτωμένης με κόσμο αίθουσας διασκέδασης σε αντιδιαστολή με την γεμάτη καμπίνα του Groucho στο A night at the opera, και η διεύθυνση ολόκληρης ορχήστρας από τον chico που κλέβει άλλη μια φορά την παράσταση ενόσω παίζει δεξιοτεχνικά το πιάνο.

Με την ανακοίνωση της ταινίας η Warner Bros βομβάρδισε με γράμματα τα αδέλφια ζητώντας την αλλαγή του τίτλου της ταινίας καθώς και την διαβεβαίωση ότι δεν θα σατιρίσει με κανέναν τρόπο την Casablanca που κυκλοφόρησε η ίδια 4 χρόνια πριν. Η απάντηση του Groucho με ένα εκτενές γράμμα είναι πραγματικά απολαυστική, κι αξίζει μια ανάγνωση.

Love Happy (1949)

Γεννήθηκε μέσα στην προσπάθεια του Groucho να σώσει από τα χρέη τον Chico και να επαναφέρει τους Marx στο προσκήνιο. Η συνεχής πίεση της ΜGΜ να ξεφύγουν από τα θεατρικά sketches και να εντάξουν τους εαυτούς τους σε ταινίες με πλοκή, θάβει δυστυχώς το ταλέντο τους σε μια υπόθεση κακώς δομημένη και οργανωμένη. Αυτό γίνεται ακόμα πιο θλιβερό, όταν στις λίγες στιγμές ελευθερίας σεναρίου, κυρίως προς το τέλος της ταινίας, ξεδιπλώνονται σκηνές κωμικής ιδιοφυΐας, και φυσικής κωμωδίας, που συναγωνίζονται αξιοπρεπώς τις παλαιότερες δημιουργίες τους και σώζουν την ταινία. Αξιομνημόνευτη η σκηνή με την Marilyn Monroe σε ένα από τα πρώτα μικρά περάσματα της καριέρας της. Ξεχωριστή είναι η πρώτη σόλο προσπάθεια του Harpo να σταθεί ως αυτόνομος χαρακτήρας και μέσα από την κωμωδία του να καταφέρει να περάσει και συγκίνηση. Μοιραία το Love Happy αποτέλεσε την τελευταία επίσημα ταινία των αδελφών, που παρόλη την σύντομη καριέρα τους πέρασαν για πάντα στην ιστορία ως εξαίρετοι κωμικοί, και το σημαντικότερο καταλαμβάνουν άξια την θέση στις καρδιές μας δίπλα στον Chaplin, τον Lloyd και τον Keaton.

Στο επόμενο: Marx Bros Special - Μέρος 6ο: Σόλο Καριέρες


Saturday, March 22, 2008

Marx Bros Special - Μέρος 4ο: Μια δεύτερη ευκαιρία στην MGM

Με την εύνοια του Irving Thalberg διάσημου παραγωγού της Metro Goldwyn Mayer, οι 3 πλέον αδελφοί, υπέγραψαν εύκολα νέο συμβόλαιο με την εταιρεία, και ξεκίνησαν μια δεύτερη φάση στην καριέρα τους, που θα χαρακτηριζόταν από πιο φιλικές προς το ευρύ κοινό μουσικές κωμωδίες, με τους χαρακτήρες τους να γίνονται πιο ήπιοι και περισσότερο αρεστοί, και τις ραδιουργίες τους να εξαπολύονται πλέον αποκλειστικά σε στερεότυπα «κακές» φιγούρες, που ταλαιπωρούν, τους συμπαθείς πρωταγωνιστές.

A night at the opera (1935)
Η πρώτη ταινία με την MGM και μάλλον η καλύτερη της συνεργασίας τους, αποκτά το πρώτο ολοκληρωμένο σενάριο, και την πιο καλοστημένη πλοκή μέχρι στιγμής. Εμφανείς αλλαγές αποτελούν η έμφαση της εταιρείας στην ύπαρξη κεντρικού love story, και μιας ιστορίας που δείχνει ότι καταρρέει αλλά σώζεται τελευταία στιγμή με ευτυχισμένο τέλος για τους καλούς και παραδειγματική τιμωρία των κακών. Στο μοτίβο αυτό φαίνεται έντονα η απουσία του Zeppo, και η εταιρία φροντίζει να διατηρήσει εφεξής τους ρόλους του με νέους πρωταγωνιστές στην θέση του. Η εισαγωγική σκηνή γυρισμένη στην Ιταλία κόπηκε εξ’ αιτίας των εντάσεων κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, και αργότερα χάθηκε, έτσι πλέον η κόπια που έχουμε σήμερα ξεκινάει απότομα, γαντζώνοντας μας κυριολεκτικά με το παραλήρημα ατάκας του Groucho που ξεκινάει πριν καν αντιληφθούμε την αρχή της. Είναι η μοναδική ταινία των αδελφών που ταυτοποιεί το είδος της από τόσο νωρίς και διατηρεί τα κωμικά της στοιχεία σε κάθε σκηνή, με αντιπροσωπευτικές κλασικές, το υπερχειλισμένο από κόσμο δωμάτιο του Groucho, και ολόκληρη την τελική ακολουθία της όπερας με τον Harpo, να πετάει στον αέρα και να φέρνει κυριολεκτικά τα πάνω κάτω.
Για το τρέηλερ της ταινίας, τα 3 αδέλφια πήραν την θέση του λιονταριού στο εναρκτήριο σήμα της MGM διατηρώντας πάντα τα απολαυστικά χαρακτηριστικά των ρόλων τους (βλ. Harpo)






A day at the races (1937)
Συνέχεια στην εκστρατεία της MGM να κάνει τους Marx αρεστούς στο κοινό, και εν μέρει τα καταφέρνει. Ο Harpo έχει σταματήσει πλέον να κυνηγάει ανυπεράσπιστα κορίτσια, κι ο Groucho, δείχνει για πρώτη φορά πως όσο εύκολα αποστομώνει ο ίδιος τους άλλους με τις ατάκες του, το ίδιο εύκολα μπορεί να πέσει κι ο ίδιος θύμα μικροαπατεώνων σαν τον Chico, ο οποίος αποκλίνει λιγότερο από την στερεότυπη περσόνα του, σε σχέση με τους άλλους δύο. Πλέον έχει συμπληρωθεί μια δεκαετία ομιλούντος κινηματογράφου, και τα μουσικά νούμερα, κυριαρχούν ακόμα σε κωμωδίες. Οι Marx εμπλουτίζουν βέβαια τις δικές τους με solo από πιάνο του Chico και άρπα του Harpo, που γίνεται σταδιακά το σήμα κατατεθέν τους. Η συγκεκριμένη περιλαμβάνει μια απολαυστική αποσύνθεση του πιάνου για το πέρασμα στην άρπα, καθώς και μια ονειρική ακολουθία τραγουδιών, σε ένα ασφαλές καταφύγιο στις μαύρες φτωχογειτονιές της εποχής. Νοσταλγικά παραμένουν επίσης τα υπολείμματα από μικρά σκετσάκια, που διατηρούν την θεατρικότητα των αδελφών, με αποκορύφωμα την παντομίμα του Harpo στην θέση της επικοινωνίας, που θα την μετεξελίξουν αργότερα στο Love Happy, και η απατεωνιά του Chico, που βγάζει λεφτά από τον Groucho απ’ το πουθενά, κάτι που θα επαναλάβουν στο Go West. Κατά την διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας, ο αιφνίδιος θάνατος από πνευμονία του Thalberg, σε ηλικία 37 χρόνων, στέρησε από τους αδελφούς έναν καλό φίλο, και την μοναδική ίσως ευνοική γι’ αυτούς φιγούρα μέσα στην εταιρεία. Πολλοί κατηγορούν τον Thalberg για τον συμβιβασμό στην κωμωδία των αδελφών, και στον περιορισμό της αυθόρμητης κωμικότητάς τους, αλλά οι δυο ταινίες που γύρισαν μαζί αποδείχθηκαν οι πιο επιτυχημένες τους, και σύμφωνα με τον ίδιο τον Groucho “ό,τι καλύτερο δημιούργησαν ποτέ”.
Σε αυτό το στάδιο, ξεκινάει μια πορεία που φανερώνει πως η MGM δεν ήξερε πλέον τι να κάνει με τους Marx, και άρχισε μια σειρά από ατυχείς κυρίως πειραματισμούς.

Room Service (1938)
Η μοναδική ταινία της βασικής φιλμογραφίας των Marx που δεν έχω εντοπίσει ακόμα. Αν την πετύχετε πουθενά στο ιντερνέτ κάντε τον κόπο και αφήστε μου ένα σχόλιο, θα χαρώ πολύ.


At the circus (1939)
Τρανή απόδειξη της έλλειψης πίστης από πλευράς της MGM στα αδέλφια, που τους ρίχνει σε ένα ακόμα άτυχο σενάριο, και περιμένει να κάνουν τα δικά τους μαγικά. Εν μέρει το καταφέρνουν, αλλά η είσοδος των αντιπροσωπευτικών τους στοιχείων στην ταινία αργεί, με αποτέλεσμα στο πρώτο της μισό να μην μοιάζει καν με ταινία τους. Οι ανεβασμένες προσδοκίες του κοινού ως εκ τούτου δεν καλύπτονται εύκολα, καθώς τα αδέλφια σε αρκετές σκηνές αποτελούν δευτεραγωνιστές. Συγχρόνως η είσοδος των ειδικών εφέ στον κινηματογράφο έχει αρχίσει να γίνεται ένα συναρπαστικό παιχνίδι στα χέρια των δημιουργών, που στην περίπτωση των Marx όμως είναι βραχνάς, μιας και τους αφαιρεί στοιχεία από την φυσική τους κωμωδία, την στιγμή που το ταλέντο τους από μόνο του, είναι αρκετό να υπερκαλύψει οποιοδήποτε εφέ.
Στην ταινία ο Groucho τραγουδά για πρώτη φορά σε ταινία το τραγούδι που συνδέθηκε με το όνομά του “Lydia the tattooed lady”.

Στο επόμενο: Marx Bros Special - Μέρος 5ο: Το τέλος στην MGM

Tuesday, March 18, 2008

Marx Bros Special - Μέρος 3ο: Το τέλος στην Paramount

Monkey Business (1931)
Τρίτη ταινία της κωμικής τετράδας, που ακόμα κρατάει το στυλ που υιοθέτησε στα σκετσάκια της εποχής του vaudeville, και προήλθε από ιδέα για ραδιοφωνική σειρά επεισοδίων. Ξεκινούν συμβολικά κλεισμένοι σαν 4 λαθρομετανάστες στα βαρέλια ενός καραβιού για να ξεχυθούν αργότερα όπως το ταλέντο τους στην μεγάλη οθόνη, και να καταλάβουν ολόκληρο το καράβι με τα κόλπα τους. Ακόμα οι χαρακτήρες τους είναι ρευστοί, αλλά η έμπνευση για τον ρόλο του καθενός έχει αρχίζει να ξεκαθαρίζει, ειδικά στην πιο εύκολη περίπτωση του Zeppo που θα ταυτιστεί στον ρόλο του ρομαντικού straight χαρακτήρα. Οι άλλοι 3 με την επιμονή τους στα ψεύτικα μουστάκια, τις περούκες και την ψευτο-ιταλική προφορά, θα εγκαθιδρύσουν τις περσόνες που εστιάζουν προς το παρόν στην κωμικότητά τους και αφήνουν για αργότερα τα αστείρευτά τους καλλιτεχνικά ταλέντα. Τα κωμικοτραγικά περιστατικά του καθενός είναι καθηλωτικά, αλλά όταν βρεθούν όλοι μαζί στο ίδιο κόλπο να ξεγελάσουν τις αρχές, γίνεται έκδηλη η εθιστικότητα των χαρακτήρων που σχηματίζουν την ομάδα και ξεχωρίζουν μέσα από αυτήν την ίδια στιγμή. Είναι μεθυστικά απολαυστική η ικανότητα τους να προσαρμόζουν έναν ρόλο σε 3 (κι αν υπολογίσουμε τον Zeppo σε 4) διαφορετικές περσόνες, κάτι που θα εκμεταλλευτούν με την μέγιστη αποτελεσματικότητα λίγο αργότερα στο Duck Soup.
Στην ταινία κάνει ένα σιωπηλό cameo ο πατέρας τους Sam.

Τα 3 τελευταία χρόνια στην Paramount, έδωσαν την ευκαιρία για παράπλευρες ενασχολήσεις των αδελφών, που ασχολήθηκαν με το ραδιόφωνο, το θέατρο και τις περιοδείες. Εκτός από τον Zeppo, ο οποίος ξεκίνησε να ενδιαφέρεται περισσότερο για τα παρασκηνιακά ζητήματα της κινηματογραφικής βιομηχανίας, κάτι που θα άλλαζε την σύσταση της κωμικής ομάδας λίγο αργότερα.

Horse Feathers (1932)
Λίγο πριν το τέλος της συνεργασίας των Marx και της Paramount, τα αδέλφια ξεφεύγουν από τις κομματιασμένες θεατρικές σκηνές, και προσπαθούν να δημιουργήσουν ταινίες με μεγαλύτερη συνοχή και ενιαία εξέλιξη πλοκής. Παρόλα αυτά δείχνουν ότι οι ρόλοι που έχει διαλέξει ο καθένας να στερεοτυπήσει τον εαυτό του, είναι αρκετά πετυχημένοι και παραμένουν σ’ αυτούς. Ο Harpo έχει κολλήσει για τα καλά σαν συνεργάτης του Chico, κι ο Groucho έχει την λεκτική διάνοια να στέκεται μόνος του. Αυτή τη φορά τα βάζει με το ακαδημαϊκό σύστημα, και τα αθλητικά στην εποχή της ποτοαπαγόρευσης, ενώ το κυνήγι του χρήματος παραμένει ένα από τα σταθερά παράπλευρα θέματα των ταινιών των Marx. Η θεματική ταινία είχε καλή ανταπόκριση από κοινό και κριτικούς, και τα αδέλφια αποφάσισαν να το συνεχίσουν λίγο ακόμα σε σημείο να θίξουν τα πολιτικά ήθη με την επόμενη τους δημιουργία, το Duck Soup. Η ταινία αυτή παρέμεινε η πιο πετυχημένη στην συνεργασία τους με την Paramount.


Duck Soup (1933)
Η τελευταία ταινία που οι Marx εμφανίζονται ως κουαρτέτο λίγο πριν την απόφαση αποχώρησης του Zeppo, είναι και η πρώτη τους προσπάθεια πολιτικής σάτιρας στην μεγάλη οθόνη. Πέρασε από διάφορα στάδια μέχρι να υλοποιηθεί, μιας και η Paramount θέλησε να εκμεταλλευτεί την προηγούμενη επιτυχία των αδελφών με το Horse Feathers, και να κυκλοφορήσει γρήγορα μια νέα δουλειά. Διάφορα κολλήματα καθώς και ο θάνατος του πατέρα των αδελφών τον Μάιο του 1933, έφερε πολύ πίσω την παραγωγή. Έδωσε όμως την ευκαιρία να εμπλακεί στην δημιουργία της ο καταξιωμένος σκηνοθέτης Leo McCarey, στον οποίο η ταινία χρωστάει μεγάλη μερίδα της επιτυχίας της, καθώς μπόρεσε να εμπνευστεί από προηγούμενα έργα των Chaplin και Laurel και Hardy, και να ανάγει τα αδέλφια σε άξιους σύγκρισης κωμικούς.
Στην ταινία οι ατάκες του Groucho διαδέχονται η μια την άλλη σε σημείο που δεν χρειάζεται άλλος διάλογος, ο Harpo παθαίνει εμμονή με το ψαλίδι του και μας προετοιμάζει για τις τσέπες-αποθήκες που θα ακολουθήσουν στο Love Happy, και σε συνδυασμό με τον Chico μας χαρίζουν μια απολαυστική σκηνή με το κόλπο του καθρέπτη (όταν ντυμένοι σαν τον Groucho έρχονται ξαφνικά ο ένας αντιμέτωπος με τον άλλο για να ταυτοποιήσουν τις κινήσεις τους). Όταν στην παρέα μπαίνει κι ο ίδιος ο Groucho το ταλέντο τους καταλύει τα πάντα, στον τρόπο που διατηρούν την ενότητα του χαρακτήρα χωρίς να αλλοιώσουν την προσωπική τους ταυτότητα. Ίσως η αρτιότητα της σκηνής και το χάρισμα της φυσικής κωμωδίας των τριών να ώθησε τον πιο straight κωμικό Zeppo (που κατά γενική ομολογία ήταν ο πιο αστείος από τα 5 αδέλφια της οικογένειας εκτός ρόλου) στην αποχώρηση. Λίγα χρόνια αργότερα ο Harpo θα επαναλάβει την περιβόητη σκηνή του καθρέφτη με την Lucille Ball σε ένα επεισόδιο του I Love Lucy. Η οξύτητα του πολιτικοποιημένου χιούμορ και η αυθόρμητη σωματική κωμωδία εκτός σεναρίου, αναγκάζουν πολλούς κριτικούς και μεγάλη μερίδα του κοινού, να αναγνωρίζουν το Duck Soup ως την καλύτερη δουλειά των αδελφών Marx.

Την ταινία συνοδεύει μια από τις πιο απολαυστικές παράπλευρες ιστορίες στην ιστορία των Marx. Μια εκ των βασικών δυο χωρών στην ταινία ονομάζεται “Freedonia”. Οι αγανακτισμένοι κάτοικοι της αληθινής συμπτωματικά-σχεδόν-συνονόματης περιοχής της Fredonia έξω από την Νέα Υόρκη, με επιστολή τους στα studio της Paramount ζήτησαν να αφαιρεθεί οποιαδήποτε αναφορά στο όνομα Freedonia για να αποφευχθεί η σύγχυση με την πραγματική περιοχή, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι η ταινία «έβλαπτε την εικόνα της πόλης τους». Σε απάντηση του ο Groucho σημείωσε πως ίσως θα έπρεπε να αλλάξουν οι ίδιοι το όνομα της πόλης μιας και «έβλαπτε την εικόνα της ταινίας τους».

Το Duck Soup αποτέλεσε το τέλος μιας εποχής με τον Zeppo να γίνεται ατζέντης μαζί με τον αδερφό του Gummo, με ένα από τα πιο πετυχημένα γραφεία στο Hollywood (σ’ αυτούς χρωστάμε την καριέρα των Jack Benny και Lana Turner, ανάμεσα σε άλλους). Στον ίδιο χρόνο του δόθηκε η ευκαιρία να δημοσιεύσει κάποιες από τις εξαιρετικές εφευρέσεις του, με κορυφαία ένα ρολόι χειρός που μετράει του παλμούς της καρδιάς και προειδοποιεί σε περίπτωση εμφράγματος (η ποικιλομορφία των ταλέντων στην οικογένεια είναι δεδομένη). Τα υπόλοιπα 3 αδέλφια έληξαν την συνεργασία τους με την Paramount, για οικονομικούς λόγους και για περιορισμό της καλλιτεχνικής τους ελευθερίας, και για λίγο καιρό, άρχισαν να οργανώνονται για μια μεγάλη επιστροφή στα θέατρα. Ήταν η φιλία του Chico με τον αδικοχαμένο παραγωγό Irving Thalberg που θα άλλαζε την πορεία της 3αδας και θα τους έδινε μια δεύτερη ευκαιρία στον κινηματογράφο.

Στο επόμενο: Marx Bros Special - Μέρος 4ο: Μια δεύτερη ευκαιρία στην MGM

Monday, March 17, 2008

Chelovek s kino-apparatom - aka Man with the Movie Camera (1929)

Σάββατο βράδυ και μέσα στον κυκεώνα των κακών προγραμμάτων της τηλεόρασης έρχεται η Ετ-1 με μια εναλλακτική κινηματογραφική πρόταση να ταράξει την βαρεμάρα της βραδιάς μου στο σπίτι. Οι τίτλοι αρχής μου τραβούν την προσοχή και με γαντζώνουν εξ’ αρχής:

ΠΡΟΣΟΧΗ ΘΕΑΤΕΣ
Η ταινία αυτή είναι ένα πείραμα της κινηματικής επικοινωνίας πραγματικών περιστατικών, Χωρίς την χρήση υπότιτλων, Χωρίς την χρήση σεναρίου, Χωρίς την χρήση πλοκής. Σκοπός αυτού του πειράματος, η δημιουργία μιας πραγματικά διεθνούς γλώσσας κινηματογράφου, βασισμένη στους απόλυτους διαχωρισμούς του από την γλώσσα του θεάτρου και της λογοτεχνίας.

Ένα κολλάζ από κινούμενες εικόνες, περιστατικά πιασμένα σε χρονοπαγίδες και αρνητικά φιλμ, στα χέρια των δημιουργικών επιπέδων του μοντέρ. Ανυποψίαστα ταξίδια συνθέτουν ιστορίες ζωής, και πρόσωπα της καθημερινότητας πρωταγωνιστές στο πιο αληθινό παραμύθι. Ένας οραματιστής που πιάνει με τον φακό του την ζωή και ανοίγει τα μάτια του στα ενδεχόμενα, μέχρι που ο φακός και το μάτι γίνονται ένα, κι ο άνθρωπος με την κάμερα γίνεται πρωταγωνιστής στο δικό του εσωτερικό έργο.

Η ένωση συνεχίζεται με το υποσυνείδητο να δεσμεύει τα καρέ, σε μια αλληλουχία από ακίνητες εικόνες, σαν γράμματα ενός αλφαβήτου που όταν βρεθούν το ένα δίπλα στο άλλο, αφήνουν τις λέξεις να κυλήσουν και τα νοήματα παρουσιάζονται σταδιακά. Οι τεχνικές χάνουν την ιδιότητά τους, και η φυσικότητα της κομματιασμένης ροής ξεπερνά το καταγεγραμμένο φιλμ, και δίνει στις εικόνες την αξία των αναμνήσεων. Όψεις τις Ρωσίας εμφανίζονται αραιά, αλλά το ταξίδι της εμπειρίας το έχουμε κάνει όλοι μας, και μέχρι και τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της χώρας, περνούν πίσω από τα μάτια μας, κατ’ ευθείαν στην βιωματική μνήμη, σαν να τα έχουμε ζήσει οι ίδιοι, σαν να τα φωτογραφίσαμε κάποτε, σαν να τα είδαμε με τα ίδια μας τα μάτια…

Κι όταν το ταξίδι τελειώνει, αρχίζει πάλι, με νέους δρόμους, νέα πρόσωπα, νέα ταξίδια. Το μάτι του διπλανού μας σχηματίζει την εικόνα μας στο μυαλό του, και η δική του στο μυαλό μας. Δύο όψεις σε μια ενότητα, δύο παρατηρήσεις για την πληρότητα, το ίδιο που συμπληρώνει το διαφορετικό. Σκηνικά ο κόσμος όλος και φώτα οι σκέψεις μας, μέχρι η μανία αποτύπωσης να κυριεύσει τους φακούς μας, και να καλύψει τα πάντα, σε ένα παιχνίδι που λατρεύουμε, σε ένα έργο που όλοι θέλουμε να δούμε, σε καρέ που δεν έχουν όρια, και σε πιθανότητες που δίνουν προοπτικές, για μια ενιαία γλώσσα επικοινωνίας, που ξεπερνά καθετί τεχνικό, και ενώνει όλες τις διαφορές σε μια ομοιότητα, και όλες τις ομοιότητες σε μια διαφορά…

ΥΓ 1. Μετά από τέτοια ταινία αναπτερώνονται οι ελπίδες μου για την τηλεόραση, πόσο μάλλον όταν παρά την νύστα μου καθηλώθηκα στη 1 το βράδυ για να την παρακολουθήσω ολόκληρη με τον φόβο ότι δεν πρόκειται να την βρω πουθενά. Το επόμενο πρωί αφού έψαξα σαν μανιακός για τον τίτλο της, και μετά από μία πρώτη αναζήτηση στο archive.org σχεδόν λιποθύμησα όταν την πέτυχα για κατέβασμα. Μην την χάσετε με τίποτα. Δείτε εδώ Man with a Movie Camera

ΥΓ 2. Το Internet Archive πέρα από το back-up των διαδικτυακών πόρων, έχει μια βιβλιοθήκη με πολυμέσα ανοιχτά σε copyright, οπότε κατεβάστε ελεύθερα.


ΥΓ 3. Μέσα στην ημέρα θα ολοκληρώσω και το 3ο μέρος του γνωστού αφιερώματος και ελπίζω πριν από το βράδυ να το έχω ανεβάσει.

Saturday, March 15, 2008

Marx Bros Special - Μέρος 2ο: Οι Πρώτες Ταινίες στην Paramount

Μέχρι τις πρώτες τους ταινίες μεσολάβησαν μερικά ακόμα έργα όπως το Ill say she is (1924) που ενέπνευσε αρκετές σκηνές που υλοποιήθηκαν στην πορεία, καθώς και τα The Cocoanuts (1925) και Animal Crackers (1928) που έτρεξαν για ολόκληρες σαιζόν στο Broadway, έγιναν περιοδείες και αποτέλεσαν και την βάση για 2 ταινίες μεγάλου μήκους με την Paramount.

Πρώτος στον κινηματογράφο εμφανίστηκε ο Harpo, στην ταινία Too Many Kisses (1925) στην οποία είχε δευτεραγωνιστικό ρόλο και ακολούθησε την ίδια χρονιά σε αντίστοιχο ρόλο ο Zeppo στην ταινία A Kiss in the Dark (1925).

Humor Risk (1926)
Η πρώτη ταινία των Marx, που προβλήθηκε σε περιορισμένο κοινό και δεν κυκλοφόρησε ποτέ κι άνηκε μάλιστα στον βωβό κινηματογράφο. Σύμφωνα με πηγές ο Groucho υποδυόταν τον κακό, ο Zeppo τον γόη, ο Chico τον Ιταλό, κι ο Harpo τον ντετέκτιβ. Λίγο πολύ οι επιρροές τους από τα θεατρικά τους χρόνια και αυτήν την ταινία, διαμόρφωσαν τους χαρακτήρες που θα γίνονταν γνωστοί στην πορεία. Η ταινία έχει καταχωρηθεί ως χαμένος θησαυρός, και λέγεται ότι ο Groucho ήταν τόσο απογοητευμένος από αυτή, που έκαψε την αυθεντική κόπια.

The Cocoanuts (1929)
Η πρώτη ουσιαστικά ταινία των αδελφών που κυκλοφόρησε, και έθεσε από την αρχή τα όρια των ρόλων του κάθε αδελφού ξεχωριστά, αφήνοντας συγχρόνως ανοιχτές τις προοπτικές για τα συνδυασμένα σχήματα ζευγαριών που θα ακολουθούσαν. Καθώς ήταν βασισμένη στο ήδη πετυχημένο θεατρικό τον αδελφών ξεπερνούσε τα 140 λεπτά, αλλά για ευνόητους λόγους κόπηκε στα 96. Η ταινία θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει την περίληψη ολόκληρης της καριέρας των Marx. Ξεκινά με την παρουσίαση της τετράδας μέσα από δειλά σκετσάκια που κρατούν την θεατρική τους προέλευση και παράδοση, παραγκωνίζουν τον Zeppo σταδιακά, αφήνοντας τους άλλους τρεις να δίνουν μικρές γεύσεις από το κάθε ταλέντο που τους αντιπροσωπεύει, για να αναμειχθούν με μια κλασική ιστορία ληστείας που θα τους περιορίσει κωμικά, μέχρι το εύκολο happy end. Η ταινία σηματοδοτεί και την πρώτη συνεργασία των αδελφών με την Margaret Dumont, που χάρισε στον Groucho τόσο απλόχερα, ένα εξαιρετικό ταίρι για να διοχετεύει τα μοναδικά one-liners του. Η Margaret εμφανίστηκε συνολικά σε 7 ταινίες των Marx παίζοντας πάντα τον ρόλο της πλούσιας γυναίκας που διεκδικεί ο Groucho, κι όσο κι αν την προσβάλει με το αιχμηρό χιούμορ του στο τέλος καταφέρνει πάντα να την κερδίζει.


Animal Crackers (1930)
Η πρώτη από τις 4 ταινίες που κυκλοφόρησαν στην Paramount με τίτλο που αναφέρεται σε ζώα. Έτσι ακριβώς εμφανίζονται και τα αδέλφια σε ένα πάρτυ της υψηλής κοινωνίας της εποχής, και μοιάζουν τόσο αταίριαστοι σαν να έχουν βγει από κάποια ζούγκλα. Εξαιρείται πάντα ο ευγενικά καθωσπρέπει Zeppo που όπως πάντα όμως παραγκωνίζεται γρήγορα από την αρχή σχεδόν της ταινίας. Βασισμένη σε θεατρικό που είχαν οι ίδιοι ανεβάσει στην σκηνή, διατηρεί καλά τα θεατρικά του στοιχεία, και φαίνεται να ρέει σε πραγματικό χρόνο, καθώς μέχρι και οι ονειρικές μουσικές ακολουθίες του Harpo και του Chico, έχουν ενταχθεί στην πλοκή. Η θεατρικότητα στο κόψιμο των σκηνών και στην αυτοτέλεια τους, βοήθησε αρκετές να ξεχωρίσουν από την ταινία και να παραμείνουν κλασικές της τετράδας, όπως για παράδειγμα, η απολαυστική παρτίδα bridge και τα ειρωνικά σχόλια του Groucho στον Chico ενόσω ο τελευταίος παίζει στο πιάνο.


Στο επόμενο: Marx Bros Special - Μέρος 3ο: Το τέλος στην Paramount

Thursday, March 13, 2008

Marx Bros Special - Μέρος 1ο: Η Αρχή

Οικογένεια
Η οικογένεια Marx αποτελούνταν από 7 μέλη, οι γονείς Simon Marx και Minnie Schönberg, και τα πέντε παιδιά, Leonard, Adolph (αργότερα Arthur), Julius Henry, Milton, Herbert. Πριν τα πέντε αδέλφια το ζευγάρι είχε ένα ακόμα παιδί (Manfred) το οποίο πέθανε ως βρέφος.

ΑΑ:Julious,Milton, Minnie, Herbert, Sam, Leonard και Arthur

Ως εκ τούτου ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας ο Leonard λάμβανε ξεχωριστή μεταχείριση και ιδιαίτερη αγάπη από τους γονείς του. Ο ίδιος δέθηκε με τον αμέσως επόμενο αδερφό του και έγιναν αχώριστοι, και σε συνδυασμό με την εκπληκτική ομοιότητα τους πολλοί τους μπέρδευαν για δίδυμους, για πολλά χρόνια. Το μεγαλύτερο πρόβλημα από αυτό ήταν για τον μεσαίο αδελφό τους Julious, ο οποίος μεγάλωσε στην σκιά των δυο μεγαλύτερων, και ακόμα κι όταν γεννήθηκαν οι δύο μικρότεροι του αδελφοί, ζούσε με το σύνδρομο του μεσαίου παιδιού, που δεν είναι τυχερό να κολλήσει με τα δύο πρώτα, και παραγκωνισμένο από τα δύο τελευταία επίσης.

Αυτό έγινε πιο έντονο, όταν τα δύο μεγάλα αδέλφια άρχισαν να δείχνουν ιδιαίτερο ταλέντο στην μουσική και την υποκριτική, ενώ τα δύο μικρότερα είχαν εμφανώς πάρει την καλύτερη εμφάνιση της οικογένειας. Ο Julious έτσι ασχολήθηκε περισσότερο με το διάβασμα και έχτισε ένα ιδιόμορφο χιούμορ που βασιζόταν σε κοφτές ατάκες κάτι που θα τον στιγμάτιζε στις επόμενες καλλιτεχνικές του προσπάθειες.
Σε ένα άκρως καλλιτεχνικό περιβάλλον βέβαια, γρήγορα όλα τα αδέλφια άρχισαν να μαθαίνουν μουσικά όργανα και να ανεβάζουν μικρά θεατρικά έργα, μέχρι την στιγμή που ο θείος τους, Albert Schönberg (Al Shean), γνωστός για τις vaudeville εμφανίσεις του, αποφάσισε να απασχολήσει τα αδέλφια στις παραστάσεις του.

Τα παρατσούκλια
Οι καταλήξεις των υποκοριστικών και των 5 αδελφών είναι σε –o βάσει ενός κόμικ με τον τίτλο Sherlock-o the monk-o που ήθελε τους χαρακτήρες να έχουν ονόματα με κατάληξη σε –ο. Εμπνευστής των ονομάτων για τα αδέλφια ήταν ένας καλός τους φίλος ο Art Fischer κατά την διάρκεια μιας παρτίδας πόκερ.

Leonard MarxChico: κυρίως επειδή ήταν ο γυναικοκατακτητής της οικογένειας, ο άντρας των κυριών, chick’s man.
Arthur MarxHarpo: εξ’ αιτίας της εκπληκτικής του δεξιοτεχνίας στην άρπα.
Julius Herny MarxGroucho: ο ίδιος υποστηρίζει ότι δανείστηκε το όνομα αυτό από τον ομώνυμο ήρωα σε ένα βιβλίο του Gus Mager. Άλλοι ισχυρίζονται ότι δημιουργήθηκε από την grouch-bag θήκη που κρεμούσε γύρω από τον λαιμό του όπου φυλούσε τα χρήματα του.
Milton MarxGummo: ονομάστηκε από τα ίδια του τα αδέρφια έτσι για τις δερμάτινες παντόφλες που φορούσε συνέχεια (gumshoes).
Herbert MarxZeppo: προέκυψε από προηγούμενο παρατσούκλι του ίδιου που μετεξελίχθηκε από Zeb σε Zebbo και τελικά σε Zeppo.

Το ξεκίνημα
Μετά την σταδιακή είσοδο των αδελφών στο Vaudeville με πρώτους τον Groucho και τον Gummo (The 4 Nightingales), και στην συνέχεια τον Harpo και τον Chico, τα 4 αδέλφια ξεκίνησαν να δημιουργούν μικρά σκετσάκια, που μετεξελίχθηκαν στο πρώτο τους μουσικό θεατρικό Fun in Hi Skule (1912).


Aκολουθούν άλλα δύο πετυχημένα έργα, το Mr. Green's Reception (1913),και το Home Again(1914) στο οποίο ο Harpo παρουσιάζει για πρώτη φορά τον μουγκό χαρακτήρα που θα υποδυόταν από εκεί κι έπειτα, πριν το The Cinderella Girl (1918), στο οποίο για πρώτη φορά αλλάζει η σύνθεση της τετράδας κι ο Zeppo παίρνει την θέση του Gummo. Το On the Mezzanine Floor (1921), γίνεται λίγο πριν η Paramount κλείσει τα αδέλφια για την πρώτη τους ταινία. Ο Gummo παρέμεινε εκτός τετράδας και στα κινηματογραφικά συμβόλαια ύστερα από δική του επιθυμία και δεν εμφανίστηκε ποτέ στις ταινίες που έκαναν τους Marx διάσημους.

Στο επόμενο: Marx Bros Special - Μέρος 2ο: Οι Πρώτες Ταινίες στην Paramount

Wednesday, March 12, 2008

The Marx Bros Special (Prologue)

Πριν από λίγα χρόνια είχα την χαρά να πετύχω ένα dvd των αδελφών Marx από μια ταινία που διάβαζα παντού ότι ήταν αποκάλυψη για τον κινηματογράφο και για τα δεδομένα της κωμωδίας. Η ταινία λεγόταν Duck Soup, και πέρα από τον κινηματογράφο, τάραξε και τα δικά μου μυαλά και με έκανε να λατρέψω τα αδέλφια που με τόσο ιδιοφυή τρόπο ο καθένας, χάριζαν απλόχερα το γέλιο μέσα από μια τόσο εύστροφα αιχμηρή πολιτική σάτιρα. Δυστυχώς η ανενημέρωτη ελληνική αγορά, μου προσέφερε πολύ περιορισμένες επιλογές για εύρεση άλλων ταινιών της οικογένειας κωμικών, και σύντομα σταμάτησα να τις αναζητώ.

Πριν από λίγες μέρες, ένοιωσα μια ακατανίκητη επιθυμία να θυμηθώ το duck soup, και εννοείται πως ο εθισμός μου επανήλθε αστραπιαία. Στην πιο εξελιγμένη σημερινή κοινωνία της πληροφορίας λοιπόν, που μου παρέχει χρεωστικές κάρτες, ebay, adsl συνδέσεις, συνδρομές σε furk και rapidshare, και μπόλικα warez και torrents, είπα να κάνω μια νέα αναζήτηση. Για καλή μου τύχη και προς μεγάλη μου έκπληξη, κατάφερα μέσα σε λίγο χρόνο να συγκεντρώσω ολόκληρη (σχεδόν) την φιλμογραφία των αδελφών Marx, και να αρχίσω έναν μεγάλο μαραθώνιο ταινιών τους με ασταμάτητη διασκέδαση σε σημείο που τα μάτια μου έγιναν τετράγωνα και τα μαγουλά μου πόνεσαν από το γέλιο.

Για όλους όσοι δεν έχουν ιδέα του τι εστί Marx Bros, και για όλους εκείνους που μοιράζονται την ίδια τρέλα μαζί μου για τα αδέλφια, αποφάσισα να παραθέσω ένα mini αφιέρωμα, στην τετράδα (και έπειτα τριάδα), που άλλαξε για πάντα την ιστορία της κωμωδίας και του κινηματογράφου γενικότερα. Δεν ξέρω σε πόσα μέρη θα καταφέρω να χωρέσω όλα αυτά που θέλω να γράψω, και ενδεχομένως μέχρι να γίνει αυτό να μην γράψω άλλες κριτικές, πέραν των ταινιών των Marx, αλλά νομίζω ότι από μόνο του το αφιέρωμα θα είναι τουλάχιστον μια ενδιαφέρουσα ανάγνωση και για τους πιο αδιάφορους στο θέμα. Γι’ αυτό μην απομακρύνεστε και πολύ…

Hard Candy (2005)

Η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο…μουδιασμένα κρύο.
Ένας παιδεραστής που κρύβεται πίσω από τις προφάσεις του ίδιου του στοιχειωμένου υποσυνείδητου. Μια καλοστημένη παγίδα περιμένει το θύμα της χωρίς να κάνει διακρίσεις. Ένα σύμβολο της κακοποίησης και μια προσωποποίηση της εκδίκησης, που δεν διστάζει στον φόβο να πάρει οποιαδήποτε θέση.

Μέσα στο αχανές του διαδικτύου, παιχνίδια με κρυμμένα αγκάθια ψάχνουν τον κατάλληλο παίχτη. Προσωπεία που καλύπτουν χαρακτήρες, ηλικίες, ένστικτα… αναζητήσεις ζωής με θανατηφόρες επιπτώσεις και εγκλήματα που παραμένουν στα αζήτητα του ιστοχώρου.

Dunno22: Με πιάνει κλειστοφοβία στα κλειστά κάδρα.
H@rdC@ndy: Χαλάρωσε, δεν πρόκειται να πάθεις κάτι που δεν θα θες.
Dunno22: Γιατί τι πρόκειται να πάθω?
H@rdC@ndy: Η περιέργεια κι η αγωνία δεν φέρνουν λύτρωση πριν το τέλος. Μην βασανίζεσαι…
Dunno22: Δεν αντέχω τα βασανιστήρια.
H@rdC@ndy: Δεν καταλαβαίνεις ότι μόνος σου το προκαλείς στον εαυτό σου?
Dunno22: Μην παίζεις μαζί μου, σταμάτα να με βασανίζεις.
H@rdC@ndy: Η αλήθεια είναι μπροστά σου, δεν έχεις παρά να ανοίξεις τα μάτια σου και να την δεις.
Dunno22: Τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται…
H@rdC@ndy: Μια αντίδραση σε κάθε δράση, μια τιμωρία για κάθε έγκλημα.
Dunno22: Τι θέλεις από εμένα? άσε με ήσυχο.
H@rdC@ndy: Κλείσε το παράθυρο και δεν θα ξανακούσεις από εμένα.
Dunno22: Δεν μπορώ…
H@rdC@ndy: Γιατί?
Dunno22:

H@rdC@ndy: Πρέπει να σε συναντήσω… οπωσδήποτε!!!

ΥΓ. νόμιζα ότι το Juno αποτέλεσε το εφαλτήριο για μια καριέρα γεμάτη επιτυχίες για την νεαρή Ellen Page, κι ότι ο ρόλος της έφηβης Juno θα ήταν μια ερμηνεία ζωής. Όταν ξέθαψα την προηγούμενη εμφάνιση της στο Hard Candy, δεν μπορούσα να το πιστέψω. Την ταινία την γύρισε στα 17 χρόνια. Ότι και να πω θα είναι λίγο, δείτε το με τα ίδια σας τα μάτια κι ίσως να μην το πιστέψετε ούτε κι εσείς οι ίδιοι.

ΥΓ. 2 κάτι τέτοιες ταινίες αποδεικνύουν πως μπορείς να έχεις εκπληκτικά ιδιοφυή παιχνίδια μοίρας-εκδίκησης, χωρίς να χρειάζεται ίχνος αηδίας για να καθηλώσεις το κοινό, αχρηστεύοντας κάθε Saw που κυκλοφόρησε (ναι, ναι, ακόμα και του Saw I)