Τον τελευταίο καιρό έχω πάρει με τη σειρά τις μεταφορές αγαπημένων μου βιβλίων στη μεγάλη οθόνη, αλλά η "Αβάσταχτη ελαφρότητα..." με έφερε ένα βήμα πιο κοντά στο να εγκαταλείψω τη συνήθεια αυτή. Η λίστα με τις αντιρρήσεις μου είναι μεγάλη, αλλά θα επικεντρωθώ εδώ στις σημαντικότερες (και εκνευριστικότερες).
Αναλογίζομαι πόσο δύσκολο είναι να βρεις έναν ηθοποιό που θα ταιριάξει με τον ήρωα που σχηματίζει το βιβλίο όσο το διαβάζεις, αλλά είναι τραγικό αν αφήσεις την εμφάνιση εκτός, να μην αναγνωρίζεις τον ήρωα αυτό όταν βλέπεις την ταινία. Έτσι λοιπόν ο Daniel Day Lewis και η Juliette Binoche, παρουσιάζουν καρικατούρες των αυθεντικών ρόλων τους, με τον Tomas να εγκλωβίζεται στον άκρατο σεξουαλισμό του και την Tereza να μένει μια απαράλλαχτη ξεμυαλισμένη παιδούλα από την αρχή μέχρι το τέλος, αντίστοιχα. Αυτό βέβαια σε εμποδίζει, είτε έχεις διαβάσει το βιβλίο είτε όχι, να κατανοήσεις τα βαθύτερους λόγους που αυτοί οι δύο άνθρωποι έμειναν μαζί, μιας και η οπτικοποίηση της σχέσης τους είναι, τουλάχιστον, ρηχή και η εξέλιξη της είναι τεντωμένη χρονικά στην αρχή, και εσπευσμένη στο τέλος όπου τα σημαντικότερα γεγονότα περιγράφονται μόλις σε 20 λεπτά (από τα 170 λεπτά συνολικής διάρκειας).
Αυτό βέβαια είναι και γενικότερο πρόβλημα της ταινίας, που αναλώνεται στο τράβηγμα των σκηνών με σεξουαλικό ενδιαφέρον, περιορίζοντας σημαντικά το χώρο για τα βαθύτερα κίνητρα και τους συναισθηματικούς δεσμούς, που κινούν τους ήρωες, και επιτρέπουν στην ιστορία να γεμίσει με φιλοσοφήματα κάθε είδους. Από το τράβηγμα αυτό δεν γλιτώνει ούτε και η ιστορία αυτή καθαυτή, μιας και αποχωρίζεται βασικούς θεματικούς άξονες και παραγκωνίζει πρόσωπα, για τις κινηματογραφικές ανάγκες εντυπωσιασμού.
Εξ' αιτίας αυτού, ακόμα και οι σκηνοθετικές παρεμβάσεις να τονίσουν κάποια ήδη συμβολικά περιστατικά και αντικείμενα του βιβλίου, καθώς και να μεταφέρουν αυτολεξεί μερικούς από τους πιο φιλοσοφημένους διαλόγους του Kundera, μοιάζουν ανεπαρκείς, ή στην καλύτερη περίπτωση, απομακρυσμένοι από τις συγγραφικές προθέσεις. Ως αποτέλεσμα, οι σκηνές της ιστορικής αφήγησης φαντάζουν άκαιρες, και οι μεταπτώσεις των ηρώων αδικαιολόγητες.
Θέλοντας απλώς να σεβαστώ τα διαφορετικά γούστα, θα αναφέρω ότι εξαίρεση στα παραπάνω αποτελεί ο ρόλος της Sabine, με την αιθέρια Lena Olin πίσω του να κλέβει την παράσταση, σε σημείο που μετά τα μεγάλα χρονικά κομμάτια εμφάνισής της, να ξεχνάς ότι δεν είναι η μόνη που εμπλέκεται στην υπόθεση. Αν και είναι η μόνη που διατηρεί σχεδόν ακέραιο τον χαρακτήρα της όπως περιγράφεται στο βιβλίο, και οι σκηνές της είναι οι πιο πιστά οπτικοποιημένες της ταινίας. Κρίμα όμως, που ένα από τα ομορφότερα κεφάλαια του βιβλίου με πρωταγωνίστρια την ίδια ("A Short Dictionary of Misunderstood Words"), μένει σκηνοθετικά "χαμένο στη μετάφραση."
Κρίμα που συνολικά η ταινία μου δίνει την αφορμή να χρησιμοποιήσω το παιχνίδισμα με τις λέξεις ότι εν τέλει επικεντρώνεται στην "αβάσταχτη ελαφρότητα" κι όχι στο "είναι"
Αναλογίζομαι πόσο δύσκολο είναι να βρεις έναν ηθοποιό που θα ταιριάξει με τον ήρωα που σχηματίζει το βιβλίο όσο το διαβάζεις, αλλά είναι τραγικό αν αφήσεις την εμφάνιση εκτός, να μην αναγνωρίζεις τον ήρωα αυτό όταν βλέπεις την ταινία. Έτσι λοιπόν ο Daniel Day Lewis και η Juliette Binoche, παρουσιάζουν καρικατούρες των αυθεντικών ρόλων τους, με τον Tomas να εγκλωβίζεται στον άκρατο σεξουαλισμό του και την Tereza να μένει μια απαράλλαχτη ξεμυαλισμένη παιδούλα από την αρχή μέχρι το τέλος, αντίστοιχα. Αυτό βέβαια σε εμποδίζει, είτε έχεις διαβάσει το βιβλίο είτε όχι, να κατανοήσεις τα βαθύτερους λόγους που αυτοί οι δύο άνθρωποι έμειναν μαζί, μιας και η οπτικοποίηση της σχέσης τους είναι, τουλάχιστον, ρηχή και η εξέλιξη της είναι τεντωμένη χρονικά στην αρχή, και εσπευσμένη στο τέλος όπου τα σημαντικότερα γεγονότα περιγράφονται μόλις σε 20 λεπτά (από τα 170 λεπτά συνολικής διάρκειας).
Αυτό βέβαια είναι και γενικότερο πρόβλημα της ταινίας, που αναλώνεται στο τράβηγμα των σκηνών με σεξουαλικό ενδιαφέρον, περιορίζοντας σημαντικά το χώρο για τα βαθύτερα κίνητρα και τους συναισθηματικούς δεσμούς, που κινούν τους ήρωες, και επιτρέπουν στην ιστορία να γεμίσει με φιλοσοφήματα κάθε είδους. Από το τράβηγμα αυτό δεν γλιτώνει ούτε και η ιστορία αυτή καθαυτή, μιας και αποχωρίζεται βασικούς θεματικούς άξονες και παραγκωνίζει πρόσωπα, για τις κινηματογραφικές ανάγκες εντυπωσιασμού.
Εξ' αιτίας αυτού, ακόμα και οι σκηνοθετικές παρεμβάσεις να τονίσουν κάποια ήδη συμβολικά περιστατικά και αντικείμενα του βιβλίου, καθώς και να μεταφέρουν αυτολεξεί μερικούς από τους πιο φιλοσοφημένους διαλόγους του Kundera, μοιάζουν ανεπαρκείς, ή στην καλύτερη περίπτωση, απομακρυσμένοι από τις συγγραφικές προθέσεις. Ως αποτέλεσμα, οι σκηνές της ιστορικής αφήγησης φαντάζουν άκαιρες, και οι μεταπτώσεις των ηρώων αδικαιολόγητες.
Θέλοντας απλώς να σεβαστώ τα διαφορετικά γούστα, θα αναφέρω ότι εξαίρεση στα παραπάνω αποτελεί ο ρόλος της Sabine, με την αιθέρια Lena Olin πίσω του να κλέβει την παράσταση, σε σημείο που μετά τα μεγάλα χρονικά κομμάτια εμφάνισής της, να ξεχνάς ότι δεν είναι η μόνη που εμπλέκεται στην υπόθεση. Αν και είναι η μόνη που διατηρεί σχεδόν ακέραιο τον χαρακτήρα της όπως περιγράφεται στο βιβλίο, και οι σκηνές της είναι οι πιο πιστά οπτικοποιημένες της ταινίας. Κρίμα όμως, που ένα από τα ομορφότερα κεφάλαια του βιβλίου με πρωταγωνίστρια την ίδια ("A Short Dictionary of Misunderstood Words"), μένει σκηνοθετικά "χαμένο στη μετάφραση."
Κρίμα που συνολικά η ταινία μου δίνει την αφορμή να χρησιμοποιήσω το παιχνίδισμα με τις λέξεις ότι εν τέλει επικεντρώνεται στην "αβάσταχτη ελαφρότητα" κι όχι στο "είναι"
No comments:
Post a Comment